Stanisław Ryszard Dobrowolski

Stanisław Ryszard Dobrowolski[edytuj]

Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania

Stanisław Ryszard Dobrowolski
Data i miejsce urodzenia	14 marca 1907 Warszawa
Data i miejsce śmierci	27 listopada 1985 Warszawa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	poezja, proza
Odznaczenia
Cytaty w Wikicytatach

Grób Stanisława Dobrowolskiego i jego żony Sabiny na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, 23 lipca 2008

Stanisław Ryszard Dobrowolski (ur. 14 marca 1907 w Warszawie, zm. 27 listopada1985 tamże) – poeta, prozaik i tłumacz, członek grupy poetyckiej Kwadryga. Uczestnik powstania warszawskiego. Po wojnie oficer polityczny Ludowego Wojska Polskiego.

Spis treści

• 1Życiorys
• 2Charakterystyka twórczości
• 3Dorobek literacki
  • 3.1Poezja
  • 3.2Proza
  • 3.3Publicystyka i pamiętniki
  • 3.4Dramaty
• 4Nagrody
• 5Przypisy
• 6Bibliografia
• 7Linki zewnętrzne

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Warszawie w 1907 roku. Pochodził z rodziny robotniczej. W latach 1926-1927 studiował na Uniwersytecie Warszawskim filologię polską, a następnie w latach 1927-1929 prawo. W 1926 roku zadebiutował na łamach „Robotnika”. W 1929 roku wydał tom poezji Pożegnanie Termopil. 1 czerwca 1930 trzymał koronę podczas

prawosławnego ślubu Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego^[1]. W latach trzydziestych zainicjował grupę poetycką Kwadryga. Był rzecznikiem (wspólnie z Lucjanem Szenwaldem) radykalnego programu „sztuki uspołecznionej”. W 1937 roku został redaktorem miesięcznika „Nowa Kwadryga”.

W okresie okupacji niemieckiej działał w konspiracji literackiej, brał udział w powstaniu warszawskim, został oficerem Armii Krajowej. Był jeńcem Stalagu 344 Lamsdorf (Łambinowice) i Oflagu IID Gross-Born. Po wyzwoleniu Warszawy wstąpił do Ludowego Wojska Polskiego, gdzie pełnił funkcje oficera politycznego i korespondenta wojennego.

Po zakończeniu wojny został redaktorem czasopisma „Polska Zbrojna”. W latach 1945-1946 był sekretarzem generalnym Związku Zawodowego Literatów Polskich. W latach 1947-1948 pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego „Nowin Literackich”. Został powołany na dyrektora departamentu w Ministerstwie Kultury i Sztuki. W latach 1949-1968 piastował urząd prezesa ZAIKS-u. W latach 1954-1957 był kierownikiem literackim Zespołu Pieśni i Tańca „Mazowsze”^[2]. W latach 1958-1959 był redaktorem naczelnym „Żołnierza Polskiego”. W okresie 1954-1964 był wiceprezesem Związku Literatów Polskich. Od 1949 był członkiem PZPR. Awansował do stopnia pułkownika WP^[3].

W 1947 wydał broszurę propagandową, w 1968 popierał politykę PZPR, a w 1969 wydał antysemicką powieść Głupia sprawa^[4][5][6]. W 1976 wystąpił na wiecu na Stadionie X-lecia w Warszawie, nazywając robotniczy protest w Radomiu i Ursusie „warcholstwem”. Wypowiedź tę uwiecznił zespół „Kult” w utworze „45–89”.

Od 1974 członek Zarządu Głównego, a od 1983 członek Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.

Charakterystyka twórczości[edytuj | edytuj kod]

W utworach przedwojennych przejawiają się zainteresowania Dobrowolskiego tradycją romantyczną. Wiodącą linią jego twórczości jest jednak temat protestu społecznego i ruchów rewolucyjnych, na przykład, w utworze Powrót na Powiśle autor przedstawia wydarzenia rewolucji 1905 roku. Jednym z głównych tematów dzieł Dobrowolskiego jest Warszawa: jej społeczeństwo, atmosfera, tradycje.

W okresie okupacji niemieckiej Dobrowolski pisał przeważnie teksty do pieśni patriotycznych. Szczególną popularność zyskały Szturmówka i Warszawskie dzieci.

W powojennych wierszach dominuje tematyka osobista. Refleksje nad własnymi przeżyciami Dobrowolski zawarł, na przykład, w tomikach poezji Nasza rzecz, A jeśli komu droga..., Dom i inne wiersze. Dobrowolski jest autorem powieści historycznych. Dzieła Jakub Jasiński, młodzian piękny i posępny oraz cykl Czerwieńcy poświęcone zostały tematyce insurekcji kościuszkowskiej. Powieści Saga rodzin i Na Powiślu i na Woli poruszają dzieje warszawskich rodzin robotniczych. Powieści Nasz czas, Trudna wiosna, Głupia sprawa i Esperanza odwołują się do tradycji rewolucyjnych, wojny domowej w Hiszpanii w roku 1936 i wydarzeń z okresu II wojny światowej. Poemat Generał Walter, napisany został na cześć generała Karola Świerczewskiego, który zmarł w 1947 roku. Dobrowolski jest autorem tekstu hymnu XVII LO w Warszawie. Był także autorem wiersza Stalin na cześć Józefa Stalina^[7].

Zainteresowania Dobrowolskiego Warszawą zaowocowały współpracą z Mieczysławem Bermanem, z którym wspólnie wydał dzieło Bruki Warszawy, książkę poświęconej warszawskim robotnikom.

Dobrowolski tłumaczył też poezję radziecką: Mikołaja Asiejewa i Maksyma Tanka.

Dorobek literacki[edytuj | edytuj kod]

Poezja A jeśli komu droga... - 1959 Autoportret - 1932 Dom i inne wiersze - 1964 Doświadczenia – 1974 Generał Walter – 1949 Janosik z Tarchowej – 1937 Drugi notatnik warszawski – 1955 Lirycznie i nielirycznie – 1974 Nad Norwidem – 1935 Nasza rzecz – 1953 Nim się stanie – 1967 Notatnik warszawski – 1950 Pieśni o wojnie i pokoju – 1978 Pióro na wichrze – 1946 Poezje wybrane – 1953 Powrót na Powiśle – 1935 Pożegnanie Termopil – 1929 Szturmówka – okupacja Warszawskie dzieci – 1944 Wiersze i poematy – 1966 Wróżby – 1934

Proza Baśń o Janosiku – 1955 cykl Czerwieńcy: cz. 1 Warszawska karmaniola – 1955, cz. 2 Piotr i Anna – 1957 Drugi notatnik warszawski – 1955 Dzień dzisiejszy – 1966 Esperanza – 1976 Głupia sprawa – 1969 Jakub Jasiński, młodzian piękny i posępny – 1951 Na powiślu i na Woli – 1974 Nasz czas – 1961 Notatnik warszawski – 1950 Saga rodu – 1971 Trudna wiosna – 1961 Publicystyka i pamiętniki Miłe złego początki – 1984 Tamte dni i lata – 1981 Wolność – ale jaka? – 1947 Dramaty Spartakus – 1947

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

Za całokształt twórczości otrzymał nagrody Ministra Obrony Narodowej II stopnia w 1963 roku oraz Ministra Kultury i Sztuki I stopnia w 1965 roku. Dwukrotnie był laureatem Nagrody m.st. Warszawy (w 1950 i 1966)^[8]. W 1949 roku odznaczony Orderem Sztandaru Pracy II. klasy^[9]. W 1955 z okazji Święta Odrodzenia Rada Państwa nadała mu Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski^[10] (orderem tej klasy został następnie odznaczony po raz drugi). W 1973 został odznaczony Orderem Budowniczych Polski Ludowej^[11]. Ponadto był odznaczony Orderem Sztandaru Pracy I klasy, Krzyżem Walecznych i Krzyżem Partyzanckim.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

1. ↑ Konstanty Ildefons Gałczyński – ! o mistrzu – Czas ocalił od zapomnienia !
2. ↑ Cmentarz Komunalny Powązki, dawny Wojskowy w Warszawie, Wyd. 1989, s. 89-90.
3. ↑ Wojskowy Przegląd Historyczny, nr 2 z 1986, s. 333.
4. ↑ J. Tazbir, „Tematy do wzięcia”.
5. ↑ J. Głowacki „Erotyzm ciemny i jasny”.
6. ↑ Bikont, Szczęsna.
7. ↑ Stalin. „Nowiny Rzeszowskie”, s. 5, Nr 59 z 9 marca 1953.
8. ↑ Encyklopedia Warszawy, Wyd. PWN 1994, s. 140.
9. ↑ 22 lipca 1949 M.P. z 1950 r. nr 6, poz. 58
10. ↑ 11 lipca 1955 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki” M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144
11. ↑ Cmentarz Komunalny Powązki, dawny Wojskowy w Warszawie, Wyd. 1989, s. 90.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Makowiecki A.Z., Dobrowolski, Warszawa 1969.
• Makowiecki A.Z., Dobrowolski Stanisław Ryszard, w: Polscy pisarze współcześni. Informator 1944-1974, oprac. L.M. Bartelski, Warszawa 1977, s. 71-72.
• Makowiecki A.Z., Dobrowolski Stanisław Ryszard, w: Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, T. 1, A-M, red. J. Krzyżanowski i in., Warszawa 1984, s. 193-194.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• Marek Nowakowski wspomina Dobrowolskiego
• Poezja Stanisława Ryszarda Dobrowolskiego jest również spiewana przez Marka Mogilewicza.