Lucjan Szenwald[edytuj]
| ||
 | ||
| Data i miejsce urodzenia | 13 marca 1909 Warszawa | |
| Data i miejsce śmierci | 22 sierpnia 1944 Kurów | |
Lucjan Szenwald (ur. 13 marca 1909 w Warszawie, zm. 22 sierpnia 1944 pod Kurowem) – polski poeta, działacz komunistyczny.
Spis treści
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Uczęszczał do I Gimnazjum w Warszawie przy ul. Żurawiej 49[1]. Debiutował w 1925 roku w Skamandrze wierszami „Infekcja” i „Garnek”[2]. Wcześniej młody poeta publikował w szkolnych czasopismach. Zamieszczał tam swoje wiersze, przekłady i artykuły. Już jako uczeń gimnazjum wykazywał
lingwistyczne zainteresowania: w wieku szkolnym podjął się tłumaczenia Williama Szekspira, Percy Bysshe Shelleya, Włodzimierza Majakowskiego.
Po zdaniu matury w 1926 roku, Szenwald rozpoczął studia na Filologii Klasycznej pod kierunkiem prof. Tadeusza Zielińskiego, któremu później poświęcił jeden ze swoich wierszy „Ku czci filologa”. W czasie studiów poznał późniejszych członków grupy Kwadryga, którą później współtworzył od 1927 roku: Stanisława Ryszarda Dobrowolskiego, Mieczysława Bibrowskiego, Stefana Flukowskiego, Władysława Sebyłę, Stanisława Ciesielczuka, Włodzimierza Słobodnika, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego i Aleksandra Maliszewskiego. W drugim numerze czasopisma wydawaną przez tę grupę, o tym samym tytule, Szenwald opublikował artykuł programowy całej grupy „O śmierci”[3]. Po upadku pisma w 1931 roku Szenwald nawiązał współpracę z lewicą komunistyczną. W 1932 wstąpił do Komitetu Dzielnicowego KPP[4]. Dwa lata później zaczyna publikować agitacyjne wiersze, zostaje redaktorem Na Przełaj. Teksty podpisuje pseudonimami: Adam Greczan, Max i Marian Wohl. W 1935 roku powstaje jego najobszerniejszy utwór Scena przy strumieniu.
Następny okres w życiu poety przypada na lata 1937–1939 i wiąże się z twórczością dramaturgiczną: „Krzysztof Kolumb na morzu Sargassowym”, „Ptaki i gady”; pierwszy utwór był emitowany jako słuchowisko. Ogromna część utworów z tego okresu nie zachowała się.
Po wybuchu II wojny światowej udał się do Kowla, a następnie w grudniu 1939 wyjechał do Lwowa, gdzie znalazł pracę w polskiej redakcji radia dziecięcego. We Lwowie pisał zaginiony później dramat o Jarosławie Dąbrowskim, poemat o Koperniku, tłumaczył też utwory Michaiła Tyczyny, Maksyma Rylskiego i Aleksandra Puszkina, które również się nie zachowały. W tym okresie poeta złożył podanie z prośbą o przyjęcie do Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego[5]. W czerwcu brał udział w manewrach oddziału Armii Czerwonej. Do 1943 przebywał na Syberii, gdzie powstał jego wiersz „Pożegnanie Syberii”. Od 1943 prowadził kroniki 1 Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki. Był uczestnikiem bitwy pod Lenino. Poetyckim upamiętnieniem udziału w tej bitwie jest „Ballada o pierwszym batalionie”.
W 1944 roku po awansie do stopnia kapitana Szenwald dostał rozkaz podjęcia pracy w szkole Oficerów Polityczno-Wychowawczych. W tym samym roku zmarł w wyniku obrażeń odniesionych w wypadku pod Kurowem 22 sierpnia 1944 roku[6]. Został pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach[7].
W poematach i wierszach nawiązywał do tradycji klasycznej i romantycznej; dokonywał także przekładów z literatury angielskiej i rosyjskiej. Autor (m.in.) tekstu powszechnie znanej do dziś piosenki „Niech żyje wojna”, śpiewanej po wojnie przez Stanisława Grzesiuka, a obecnie przez Macieja Maleńczuka oraz wiersza z frontu „Ballada o pierwszym batalionie”, napisanego w październiku 1943 roku.
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W Krakowie do 2017 istniała ulica jego imienia, nowym jej patronem został Stefan Janus[8]. W Szczecinie ulica jego imienia została przemianowana na ul. Jerzego Zimowskiego[9]. W Katowicach ulica jego imienia została przemianowana na ul. Bolesława Prusa[10], w Mielcu zmieniono ją na ul. mjr. Waleriana Tumanowicza[11], zaś w Lędzinach na ul. Lipową[12]. W lutym 2018 w Grudziądzu ulicę jego imienia zamieniono na ulicę Czesława Szachnitowskiego[13]. W Łodzi w 2018 istniejącą ulicę jego imienia zmieniono na ulicę Mieczysława Hertza, natomiast w Kędzierzynie-Koźlu zmieniono ją na ul. Koszarową. Gdynia również miała ulicę jego imienia (w dzielnicy Wzgórze Nowotki, późniejsze Wzgórze Św. Maksymiliana), którą zmieniono w ul. bpa Dominika).
W Poznaniu na Świerczewie istniała również ulica Lucjana Szenwalda, ale zmieniona została na ulicę księdza Kazimierza Waseli[14].
Dzieła[edytuj | edytuj kod]
- Kuchnia mojej matki 1931
- Scena przy strumieniu 1936
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Henryk Janczewski „Całe życie z Warszawą“ PIW 1986, ISBN 83-06-01409-X, str. 47
- ↑ Tarczałowicz J.,Od Warszawy do szosy pod Kurowem,[w:] Lucjan Szenwald, Warszawa 1977, s. 15.
- ↑ Tarczałowicz J.,Od Warszawy do szosy pod Kurowem,[w:] Lucjan Szenwald, Warszawa 1977, s. 17
- ↑ Tarczałowicz J.,Od Warszawy do szosy pod Kurowem,[w:] Lucjan Szenwald, Warszawa 1977, s. 27
- ↑ Tarczałowicz J.,Od Warszawy do szosy pod Kurowem,[w:] Lucjan Szenwald, Warszawa 1977, s. 33
- ↑ Wspomnienia o Lucjanie Szenwaldzie, pod red. Gabrieli Pauszer-Klonowskiej, Warszawa 1963, s. 386
- ↑ Juliusz Jerzy Malczewski: Cmentarz komunalny (dawny wojskowy) na Powązkach. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1975, s. 18.
- ↑ Dekomunizacja nazw ulic w Krakowie. krakow.pl. [dostęp 2017-10-19].
- ↑ Dekomunizacja ulic w Szczecinie. Onet Szczecin [dostęp 2017-11-03]
- ↑ Justyna Przybytek, Dekomunizacja w Katowicach: zmienią się nazwy ulic. Na jakie?, „Dziennikzachodni.pl” [dostęp 2017-11-23] (pol.).
- ↑ Uchwała nr XXXIII/338/2017 Rady Miejskiej w Mielcu z dnia 26 kwietnia 2017 r. w sprawie zmiany nazwy istniejącej ulicy na działce nr 1843 (obręb 2 – Osiedle) w Mielcu, edziennik.rzeszow.uw.gov.pl [dostęp 2018-01-05].
- ↑ Zmiana nazwy ulicy Szenwalda w Lędzinach, „Miasto Lędziny” [dostęp 2018-02-21] (pol.).
- ↑ DD), Przesądzona jest już zmiana nazw ulic w Grudziądzu, „pomorska.pl” [dostęp 2018-03-11] (pol.).
- ↑ Dawna Szenwalda Lucjana (ul), 61-406 Poznań (Poznań-Wilda), mapa.targeo.pl [dostęp 2019-02-25] (pol.).
No hay comentarios:
Publicar un comentario