Janusz Przymanowski[edytuj]
| ||
 pułkownik | ||
| Data i miejsce urodzenia | 20 stycznia 1922 Warszawa | |
| Data i miejsce śmierci | 4 lipca 1998 Warszawa | |
| Przebieg służby | ||
| Lata służby | 1943–1974 | |
| Jednostki | 1 Korpus Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR | |
| Główne wojny i bitwy | II wojna światowa:
| |
| Późniejsza praca | jako pisarz i poeta oraz dziennikarz | |
| Odznaczenia | ||
          | ||
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 20 stycznia 1922 Warszawa | |
| Data i miejsce śmierci | 4 lipca 1998 Warszawa | |
| Poseł VIII kadencji Sejmu PRL | ||
| Okres | od 23 marca 1980 do 31 sierpnia 1985 | |
| Przynależność polityczna | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza | |
Janusz Przymanowski (ur. 20 stycznia 1922 w Warszawie, zm. 4 lipca 1998 tamże) – polski pisarz, poeta i dziennikarz, scenarzysta, tłumacz literatury rosyjskiej, pułkownikWojska Polskiego, poseł na Sejm PRL VIII kadencji.
Spis treści
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Skończył Gimnazjum im. Stefana Żeromskiego w Warszawie. Był uczestnikiem kampanii wrześniowej w 1939; maturę zdał w 1940 w Szkole nr 21 w Brześciu nad Bugiem. W latach 1940–1943 internowany i więziony przez władze sowieckie pracował w kamieniołomie bazaltu, w fabryce metalurgicznej, w sowchozie i w kołchozie jako traktorzysta.
W 1943 wstąpił ochotniczo do Armii Czerwonej. W listopadzie 1943 znalazł się w Sielcach nad Oką, w 1 Korpusie Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR. Przeszedł szlak bojowy do Warszawy. Od listopada 1944 specjalny korespondent i zastępca naczelnego redaktora gazety 1. Armii WP „Zwyciężymy”.
Po zakończeniu II wojny światowej wstąpił do PPR. Pracował w redakcjach kilku czasopism o tematyce wojskowej: redaktor naczelny „Skrzydlatej Polski”, zastępca redaktora naczelnego „Żołnierza Polskiego”, publicysta miesięcznika „Wojsko Ludowe”.
W 1961 awansowany do stopnia pułkownika. W latach 1962–1964 członek warszawskiego Komitetu Wojewódzkiego PZPR (należał do tej partii przez cały okres jej istnienia). Od 1959 studiował na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, pracę magisterską obronił w 1966[1]. W latach 1980–1985 był posłem na Sejm PRL. Deklarował się nie tylko jako zwolennik wprowadzenia w Polsce stanu wojennego w grudniu 1981[2], ale jako poseł na Sejm aktywnie brał także udział w budowaniu w kręgach partyjnych atmosfery zagrożenia rzekomą zemstą „Solidarności”[3]:
| „ | Były przygotowywane listy proskrypcyjne, kogo i w jakiej kolejności na latarnie, a niektóre regiony wymieniały na tych listach również i dzieci. Co prawda powyżej lat sześciu. Ale Dżyngis-chan był bardziej łaskawy, wyrzynając bowiem podbite narody, wyrzynał je powyżej osi wozu, a wozy miał na wysokich kołach | ” |
| — Przemówienie Janusza Przymanowskiego w Sejmie w 1982 | ||
W stan spoczynku przeszedł w 1974. W latach 80. był członkiem Rady Redakcyjnej organu teoretycznego i politycznego KC PZPR„Nowe Drogi”.
Przez wiele lat był członkiem Rady Naczelnej ZBoWiD. W latach 1988–1990 członek Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa[4].
Zadebiutował w 1950 na łamach prasy jako prozaik. Był autorem wielu książek o tematyce wojskowej i wojennej. Zajmował się głównie udziałem Polaków w II wojnie światowej. Największą sławę przyniosła mu powieść Czterej pancerni i pies, a na podstawie jego scenariusza nakręcono serial telewizyjny o tym samym tytule. W końcowej scenie ostatniego, 21. odcinka serialu zagrał epizodyczną rolę fotografa. Spod jego pióra wyszło też ponad 200 tekstów piosenek i 2 musicale.
Był trzykrotnie żonaty. Drugą[5] żoną była Maria Hulewiczowa[6], trzecią Aleksandra Przymanowska[2].
Wybrane utwory[edytuj | edytuj kod]
- Odsiecz Europy, Wyd. „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1983, ISBN 83-10-08527-3
- Tarcza i miecz, Wyd. „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1980 ISBN 83-10-07855-2
- Trójca grzeszna, Wyd. MON, Warszawa 1980 ISBN 83-11-06445-8
- Fortele Jonatana Koota (dla dzieci; na jej podstawie nakręcono serial animowany w latach 1980–1981), Wyd. „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1978 ISBN 83-10-08105-7
- Ze 101 frontowych nocy, Wyd. „Książka i Wiedza”, Warszawa 1978
- Czy na pewno jesteś patriotą?, Wyd. Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1977
- Drogi do zwycięstwa, Wyd. MON, Warszawa 1977
- Rycerze srebrnej tarczy, Wyd. Literackie, Warszawa 1976
- Zawzięty, Wyd. MON, Warszawa 1976
- Wszyscy i nikt, Wyd. MON, Warszawa 1976
- Polacy na drogach do zwycięstwa, Wyd. „Interpress”, Warszawa 1975
- Znużony, Wyd. MON, Warszawa 1974
- Listy siwiejące O wyborze celu: dróg i sposobów skutecznego postępowania ku pożytkowi wchodzących w życie napisane, Wyd. „Iskry”, Warszawa 1973
- Studzianki (reportaż historyczny), Wyd. MON, Warszawa 1971
- Czterej pancerni i pies, Wyd. MON, Warszawa 1964 ISBN 83-11-06419-9 (pierwsza część w okresie PRL-u była lekturą do klasy V szkoły podstawowej) – pierwowzór serialu telewizyjnego pod tym samym tytułem
- Tajemnica wzgórza nr 117, Wyd. „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1969 (za czasów PRL, była lekturą do klasy IV szkoły podstawowej)
- Rozpoznania i szarże, Wyd. MON, Warszawa 1968
- Wezwany, Wyd. MON, Warszawa 1968
- Minerzy podniebnych dróg (książka i film dla telewizji ZSRR z O. Gorczakowem), Wyd, Książka i Wiedza, Warszawa 1970
- Żołnierze czterech rzek, Wyd. MON, Warszawa 1953
Tłumaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Błękitny promień (tyt. oryg. Аппарат „СЛ-1”, Władimir Niemcow), Wyd. „Prasa Wojskowa”, Warszawa 1950
- Tajemnicze zniknięcie inżyniera Bobrowa (tyt. oryg. Исчезновение инженера Боброва, Wiktor Saparin), Wyd. MON, Warszawa 1949
- Wąwóz Batyrłar-Dżoł (tyt. oryg. Uszczel'je Batyrłar-Dżoł, Aleksandr Studitski), Wyd. MON, Warszawa 1949
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
Filmy fabularne[edytuj | edytuj kod]
- 1963 – Вызываем огонь на себя (miniserial ZSRR) – materiały do scenariusza (opowiadanie)
- 1966–1970 – Czterej pancerni i pies – scenariusz
- 1970 – Czterej pancerni i pies (odc. 21. „Dom”) – obsada aktorska (fotograf)
- 1973 – Zasieki – scenariusz, dialogi
- 1977 – Wszyscy i nikt – scenariusz, dialogi
Krótki metraż, dokument, animacja[edytuj | edytuj kod]
- 1961 – Aby kwitło życie... – komentarz
- 1963 – Wioska mała jak Płowce – scenariusz, komentarz
- 1964 – Na piastowskim szlaku – scenariusz
- 1980–1981 – Fortele Jonatana Koota – dialogi, słowa piosenki (-nek)
- 1981 – Glac-Plac w Fortele Jonatana Koota – słowa piosenki (-nek)
Ciekawostki[edytuj | edytuj kod]
W lipcu 1988 podczas spotkania Michaiła Gorbaczowa z przedstawicielami polskiego świata kultury na Zamku Królewskim w Warszawie generalny sekretarz KPZR otrzymał od Janusza Przymanowskiego propozycję, że załaduje on na ciężarówkę 50 tysięcy egzemplarzy swoich książek i będzie je sprzedawał w Kraju Rad.
– Niech mi pan, panie Michale, pozwoli to zrobić – poprosił[7].
Książką, którą pisarz sprzedawałby w ZSRR, mogłaby być zapewne Czetyre tankista i sobaka, która cieszyła się dużym powodzeniem u naszych ówczesnych wschodnich sąsiadów. Na spotkania z aktorami i twórcami polskiego serialu o przygodach czołgistów i psa Szarika przychodziły tłumy. Książka doczekała się czterech wydań w ZSRR. Podobnie w NRD wydano cztery edycje książki pod tytułem Vier Panzernsoldaten und ein Hund, w Czechosłowacji sześć wydań Pancernych, a w PRL 17.
Odznaczenia i nagrody[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1946)[8]
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy
- Order Sztandaru Pracy II klasy
- Krzyż Walecznych (za desant na Czerniakowie podczas walk o Warszawę w 1944)
- Złoty Krzyż Zasługi
- Srebrny Krzyż Zasługi
- Medal Komisji Edukacji Narodowej (1973)
- Order Uśmiechu (przyznany na wniosek dzieci w 1968, a odebrany z legitymacją nr 2 w dniu 2 marca 1969 w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie)
- Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1978)
- Medal jubileuszowy „Czterdzieści lat zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (1985, ZSRR)
- Nagroda Ministra Obrony Narodowej II stopnia (1966)
- Nagroda Ministra Obrony Narodowej I stopnia (zespołowa) oraz Ministra Kultury Narodowej i Sztuki za serial telewizyjny Czterej pancerni i pies (1967)
- Nagroda Prezesa Rady Ministrów za twórczość artystyczną dla dzieci i młodzieży (1977)
- Nagroda Przewodniczącego Komitetu do spraw Radia i Telewizji I stopnia za twórczą współpracę z PRiTV (1978)
- Nagroda Prezesa Rady Ministrów w dziedzinie twórczości i sztuki estradowej (1979)
- i inne
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tomasz Wituch, Bogdan Stolarczyk: Studenci Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1945–2000, wyd. Arkadiusz Wingert, Kraków 2010, s. 271.
- ↑ a b Gdzie są chłopcy z tamtych lat.... "Gazeta Wyborcza”, 23 grudnia 1994.
- ↑ Paweł Smoleński: Sejm w Polsce Ludowej. Non possumus posła Zawieyskiego. 2016.
- ↑ Skład Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa 1988–2011. radaopwim.gov.pl.
- ↑ Janusz Przymanowski: Poprzez fronty i afronty. Pomorze, 1989, s. 45.
- ↑ Gmitruk 2010 ↓, s. 41–42.
- ↑ Krzysztof Masłoń: Rówieśnicy. rp.pl, 30 grudnia 2007.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 52, poz. 369.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży, Warszawa 1979.
- Gmitruk, Maria Hulewiczowa: sekretarka Stanisława Mikołajczyka, Warszawa: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, 2010, ISBN 978-83-62171-76-7.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Janusz Przymanowski w bazie filmpolski.pl
- Janusz Przymanowski w bazie Filmweb
- 10. rocznica śmierci Janusza Przymanowskiego, money.pl
No hay comentarios:
Publicar un comentario